الودگی محیط زیست – قانون کنترل الودگی هوا

منابع آلودگی هوا

بطور کلی منابع الوده کننده هوا عبارتند از منابع طبیعی و منابع غیرطبیعی یا مصنوعی با توجه به تأثیرات مثبت فعل و انفعالات عناصر طبیعی در دراز مدت مانند طوفانها – گرد و غبار صحراها – دود و خاکسترهای آتش سوزی های جنگلی ، املاح موجود در جو، فعالیتهای آشتفشانی ، شهاب های آسمانی و منابع گیاهی و حیوانی ، بعضی عقیده دارند که در کوتاه مدت ، اینگونه منابع در اثر بر هم زدن تعادل ظاهری در محیط زیست ، موجب آلودگی می شوند . بدان جهت اینگونه فعل و انفعالات طبیعی را در گروه آلاینده های طبیعی قرار می دهند .منابع غیرطبیعی یا مصنوعی ، بر عکس به دست انسان بوجود آمده و آلودگیهای ناشی از آن حاصل فعالیتهای آدمی است . از جمله وسایل نقلیه – صنایع – منابع تجاری و خانگی و …

مطالعات و اندازه گیریهای انجام یافته بر روی غلظت آلاینده ها در نقاط مختلف شهرهای پرترافیک نشان داده است که در خیلی از موارد هوایی که تنفس می کنیم از نقطه نظر مونواکسید کربن و هیدروکربوهای نسوخته به مراتب از حد مجاز آلوده تر است . اگرچه صنعت و تکنولوژی ، عامل رشد اقتصادی کشورها هستند ولی آلودگی هوا نیز ره آورد آنهاست. یعنی اگر توجه نکنیم به همان اندازه که پیشرفت و تولید خوش ایند به نظر میاید تبعات منفی هم دارد واز اثر تولید بی رویه »واد آلوده کننده ذیل بوجود میاید. که عبارتند از مونواکسید کربن – اکسیدهای گوگرد – اکسیدهای ازت – اکسید کننده های فتوشیمیایی – هیدروکربورها – ذرات معلق در هوا و مواد رادیو اکتیو .

مونوکسیدکربن

گازی است بی رنگ، بی بو و بی مزه که قسمت اعظم آن از احتراق ناقص مواد کربن دار ایجاد می شود . منبع اصلی تولید مونواکسید در شهرها، وسایط نقلیه موتوری است . البته فعالیتهای صنعتی و احتراق ناقص سوخت در تأسیسات تجاری و دستگاههای حرارتی و سوختن زباله نیز در تولید این گاز سهیم هستند ولی میزان تولید این گاز از طریق این منابع در درجات بعدی اهمیت قرار دارد .شاید در شهر ما مسائل چون تولید کم باشد واما نسبت خالی بودن دشت ها از ساحه سبز تولید کمی این مواد برای تخریب محیط زیست کافیست.

هیدروکربورها

تولید ذخیره و پخش مواد نفتی سوزاندن ضایعات و زغال چوب و همچنین تبخیر و احتراق ناقص سوختها در موتور وسایط نقلیه – همگی از عوامل موثر پخش هیدروکربورها در هوا می باشند معادن زغال سنگ ، گاز طبیعی و نواحی نفت خیز نیز مقادیری از این گاز را در هوا پخش می کنند وما در اینده شاهد کشف معادن در محیط وسر زمین خود هستیم وباید از همین حال متوجه عواقب آن نیز باشیم که منافع وضرر را طور درست محاسبه وترازوئی کنیم.

ذرات معلق درهوا

ذرات از منابع مختلف وارد هوا می شوند که احتراق مواد سوختی، ذوب فلزات ، کارخانجات مواد کیمیائی ، عملیات خرد کردن و ساییدن و کارخانجات تولید مصالح ساختمانی از آنجمله اند .

تأثیرات: مطالعات زیست محیطی نشان داده اند که ذرات معلق هوا در انتقال و ورود بسیاری از گازهای آلوده کننده به قسمتهای مختلف دستگاه تنفس نقش عمده ای دارند زیرا نفوذ آنها در مجاری تنفسی به تنهایی و بدون کمک ذرات امکان پذیر نیست . ضمناَ از اثرات نامطلوب ذرات و گرد و غبار در هوا، کاهش میدان دید قابل بررسی است که بروز مشکلاتی در حمل و نقل زمینی از آنجمله اند .

موادرادیواکتیو

بعد از جنگ جهانی دوم، استخراج کانه های مواد رادیو اکتیو طبیعی ، انفجارهای اتمی ، راکتورهای جدید و صنعت انرژی اتمی ، مصرف مواد رادیو اکتبو در کشاورزی. صنعت ، طب و سایر امور سبب آلودگی هوا با مواد رادیو اکتیو گردیده است . استرنسیوم ، سزیوم ، ید ، اورانیوم، کربن ، پلوتونیوم ، فسفر ، سدیم و کلسیم نمونه هایی از این مواد رادیواکتبواند . سالانه مقداری رادیواکتیو نیز بطور طبیعی در اثر تشعشعات کیهانی، رادون و تورون موجود در هوا و غیره بوجود می آیند که میزان و اثرات آنها در مقایسه با مواد رادیواکتیو ناشی از فعالیتهای انسانی بسیار ناچیز است .

اکنون به صورت خلاصه به کنوانسیون های مربوط به آلودگی هوا اشاره میکنم .

درحال حاضرنگرانی جامعه ی بشری به علت آن است که شهرنشینی وصنعتی شدن موجب گردیده که جمعیت زیادی درمناطق کوچک درکنار یکدیگر متمرکز بشوند.تراکم آلوده کننده های منتشره از بسیاری ازفعالیت های انسان به حدی رسیده است که برای ایجاد اثرات سوء بر گیاهان،حیوانات وسلامت انسان کافی است.شدت آلودگی درسطح جهانی درحال رسیدن به حدی می باشد که حتی بالقوه می تواند برای خود زمین هم بحرانی باشد.درحال حاضر ازدیاد سریع جمعیت،افزایش وتراکم صنایع ودرنتیجه استفاده فزاینده ازمنابع مختلف انرژی آلوده سازباعث شده اند که آلودگی هوابه شکل حاد درآید.آلودگی هوا درحال حاضربه صورت یک مسئله بین المللی درآمده است.سازمانهای جهانی برای جلوگیری ازآلودگی هوا نشست هایی داشته وتدابیری اندیشیده اند که درادامه به برخی ازآنها می پردازیم.

برنامه محیط زیست ملل متحد ( 1972 )

کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محیط زیست وانسان

(کنفرانس جهانی محیط زیست)

استکهلم-1972

این کنفرانس ازپنجم تا شانزدهم ژوئن 1972(خرداد1351)درشهراستکهلم پایتخت سوئد با شرکت مقامات ونمایندگان اکثرکشورهای جهان تشکیل شد.کنفرانس مذکوردرپایان اجلاس دوازده روزه خود مبادرت به انتشاریک بیانیه یااعلامیه اصولی ویک طرح عملیاتی یااجرائی نمود که به عنوان اسناد کنفرانس جهانی محیط زیست تلقی می شوند.

روزافتتاح این کنفرانس- 5 ژوئن به عنوان روزجهانی محیط زیست تعیین گردیده است.

بیانیه کنفرانس سازمان ملل درباره محیط زیست انسان طبق پیش گفتار خود اعلام میدارد :

1-انسان مخلوق وشکل دهنده محیط زیست خود است.محیطی که به وی بقای فیزیکی ، فرصت رشد معنوی(اخلاقی،اجتماعی وروحی)عطا می کند.درتکامل طولانی وآکنده ازرنج نژاد بشر دراین سیاره خاکی،مرحله ای فرارسیده است که درآن انسان قدرت تغییرشکل محیط زیست خودرا ازطریق سرعت زیاد علوم وتکنولوژی،به طریقی بی شمار وبه مقیاسی غیرقابل پیش بینی بدست آورده است.هردو جنبه محیط زیست انسان،طبیعی ومصنوعی، برای رفاه بشروبهره وری او ازحقوق پایه بشری،حتی حق بهزندگی ضروری است.

2- حمایت ازمحیط زیست انسان وبهبود آن موضوع مهمی است که بررفاه افراد وتوسعه اقتصادی درسراسر جهان اثر می گذارد.این آرزوی مبرم همه افراد سراسر دنیا ووظیفه همه دولت ها است.

کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محیط زیست وتوسعه

(همایش زمین)

ریودوژانیرو-1992

این کنفرانس ازتاریخ سوم تاچهاردهم ژوئن 1992 با حضوروشرکت بیش ازیکصدوپنجاه تن از رؤسا ونمایندگان کشورهای جهان درشهر ریودوژانیرو واقع درکشور برزیل تشکیل گردید.

این کنفرانس جهانی بزرگ که به اجلاس زمین یاهمایش ریو موسوم گردیده است توجه جهانی رابه مهمترین مسئله بشری درقرن بیست ویکم یعنی محیط زیست جلب نمود.

حاصل ونتایج کنفرانس ریو عبارتند از:بیانیه اصولی ریو پیرامون محیط زیست وتوسعه- دستورکار 21یا دستورالعمل اقدام درارتباط باتوسعه پایدارجهانی- اصل جنگل ودو کنوانسیون مهم ویامعاهده بین المللی تنوع زیستی ومعاهده ساختاری سازمان ملل پیرامون تغیییرات اقلیمی.

کنوانسیون وین برای حفاظت از لایه ی اوزن

قانون پیوستن به کنووانسیون مذکور(مصوب 7/9/1368)

ماده واحده-کنوانسیون وین درمورد حفاظت از لایه ی اوزن مشتمل بر یک مقدمه و21ماده و2ضمیمه ونیز پروتکل مونترال در مورد مواد کاهنده ی لایه ی اوزن مصوب16سپتامبر1987(سال1366شمسی)از ملحقات کنوانسیون وین در مورد حفاظت از لایه ی اوزن به شرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسنادالحاق آن داده می شود.

هدف کنوانسیون:حفظ سلامت انسان و محیط زیست در برابر خطرات ناشی از تغییر و کاهش لایه ی اوزن

پروتکل مونترال درباره ی مواد کاهنده ی لایه ی اوزن

قانون الحاق به پروتکل مذکور

(مصوب 7/9/1368 و اصلاحیه مصوب 27/9/1375)

پروتکل کیوتو

درپروتکل کیوتو قیودات زمان بندی شده کمی،برای کشورهای توسعه یافته صنعتی درقرن 21 به ویژه دردهه های اول آن درجهت کاهش گازهای گلخانه ای وضع شده است.

تعیین اهداف کمی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای درمدت زمانی مشخص محور اصلی این نشست راتشکیل می دهد.همچنین شناسایی سیاست ها واقدامات جهت دستیابی به این هدف وتداوم اجرای این تعهدات ازدیگرمحورهای این پروتکل بودند.

تاریخ انعقاد: 10 سپتامبر 1997

تاریخ لازم الاجرا شدن:90 روزپس ازتاریخ پذیرش این پروتکل توسط هرکشور

این کنفرانس جهانی بزرگ که به اجلاس زمین یاهمایش ریو موسوم گردیده است توجه جهانی رابه مهمترین مسئله بشری درقرن بیست ویکم یعنی محیط زیست جلب نمود.

حاصل ونتایج کنفرانس ریو عبارتند از:بیانیه اصولی ریو پیرامون محیط زیست وتوسعه- دستورکار 21یا دستورالعمل اقدام درارتباط باتوسعه پایدارجهانی- اصل جنگل ودو کنوانسیون مهم ویامعاهده بین المللی تنوع زیستی ومعاهده ساختاری سازمان ملل پیرامون تغیییرات اقلیمی.

کنوانسیون وین برای حفاظت از لایه ی اوزن

قانون پیوستن به کنووانسیون مذکور(مصوب 7/9/1368)

ماده واحده-کنوانسیون وین درمورد حفاظت از لایه ی اوزن مشتمل بر یک مقدمه و21ماده و2ضمیمه ونیز پروتکل مونترال در مورد مواد کاهنده ی لایه ی اوزن مصوب16سپتامبر1987(سال1366شمسی)از ملحقات کنوانسیون وین در مورد حفاظت از لایه ی اوزن به شرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسنادالحاق آن داده می شود.

هدف کنوانسیون:حفظ سلامت انسان و محیط زیست در برابر خطرات ناشی از تغییر و کاهش لایه ی اوزن

پروتکل مونترال درباره ی مواد کاهنده ی لایه ی اوزن

قانون الحاق به پروتکل مذکور

(مصوب 7/9/1368 و اصلاحیه مصوب 27/9/1375)

پروتکل کیوتو

درپروتکل کیوتو قیودات زمان بندی شده کمی،برای کشورهای توسعه یافته صنعتی درقرن 21 به ویژه دردهه های اول آن درجهت کاهش گازهای گلخانه ای وضع شده است.

تعیین اهداف کمی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای درمدت زمانی مشخص محور اصلی این نشست راتشکیل می دهد.همچنین شناسایی سیاست ها واقدامات جهت دستیابی به این هدف وتداوم اجرای این تعهدات ازدیگرمحورهای این پروتکل بودند.

تاریخ انعقاد: 10 سپتامبر 1997

تاریخ لازم الاجرا شدن:90 روزپس ازتاریخ پذیرش این پروتکل توسط هرکشور

محل انعقاد: کیوتو- ژاپن

کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون مرزی مواد زائد زیان بخش ودفع آنها

قانون الحاق به کنوانسیون مذکور(مصوب 31/6/1371)

ماده واحده- به دولت اجازه داده می شود به عضویت کنوانسیون بازل درباره کنترل انتقالات برون مرزی مواد زائد زیان بخش ودفع آنها مصوب 22 مارس 1989 سوئیس درآیدواسناد آن را تسلیم نماید.

هدف کنوانسیون:

الزام دولت های عضو به کاهش حجم نقل وانتقال برون مرزی مواد زائد موضوع کنوانسیون وایجاد این مواد درحد بی ضرر به محیط زیست واعمال مدیریت مناسب ومؤثرنسبت  به نقل وانتقال ودفع مواد مذکور